Loteria w Polsce – jakie są zasady organizacji loterii?
Superbet to legalny bukmacher w Polsce – posiada zezwolenie polskiego Ministra Finansów nr PS4.6831.5.2019 z dnia 18.10.2019 r.
Odbierz też darmowe pieniądze bez wpłaty od polskich legalnych bukmacherów! Założenie konta nie zajmie Ci więcej niż 1 minutę. Najwyższe kwoty bonusów/pakietów powitalnych otrzymasz zawsze z kodem promocyjnym: MAKSYMALNYBONUS. Pamiętaj o podaniu go podczas rejestracji u każdego bukmachera.
Różnego rodzaju loterie zgodnie z literą prawa kwalifikowane są w Polsce jako gry losowe, a te z kolei należą do gier hazardowych. Dlatego właśnie zasady ich organizacji oraz możliwości w tym zakresie regulowane są przez odpowiednie akty prawne. W niniejszym artykule wyjaśniamy, co w kontekście prawnym kryje się pod pojęciem loterii oraz jakie są zasady jej urządzania.
Loteria – jak jest rozumiana przez prawo?
Dokumentem, który zawiera przepisy dotyczące organizacji loterii w Polsce jest „Ustawa z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych”. Według jej zapisów gry losowe to takie gry, których wynik jest zależny od przypadku, a rozgrywane są one o nagrody finansowe lub rzeczowe. Wśród różnych odmian gier losowych ustawodawca rozróżnia kilka rodzajów loterii. I tak należy do nich:
- loteria pieniężna – udział w niej wymaga nabycia losu albo innego rodzaju dowodu uczestnictwa w grze, natomiast wygraną mogą być tylko wygrane finansowe,
- loteria fantowa – tu również udział w loterii rozpoczyna się wraz z nabyciem losu bądź innego dowodu potwierdzającego udział w grze, jednak wygrane mogą być jedynie rzeczowe,
- loteria promocyjna – aby w niej uczestniczyć, należy nabyć towar, usługę lub inny rodzaj dowodu uczestnictwa w grze – dzięki temu można bezpłatnie wziąć udział w loterii, natomiast wygrane mogą mieć charakter pieniężny albo rzeczowy,
- loteria audioteksowa – do udziału w niej konieczne jest wykonanie połączenia telefonicznego lub wysłanie wiadomości tekstowej poprzez publiczną sieć telekomunikacyjną, co wiąże się z opłatami.
Koniecznie trzeba przypomnieć, że ustawa o grach hazardowych zakazuje uprawiania hazardu osobom, które nie ukończyły 18 lat. Dotyczy to także loterii pieniężnych i audioteksowych. Natomiast ciekawostką jest fakt, że z tego zakazu wyłączona jest loteria fantowa i promocyjna. Są więc to jedyne gry hazardowe w Polsce, w których mogą uczestniczyć również dzieci i małoletnia młodzież.
Jakie loterie obejmuje monopol państwa?
Ustawa o grach hazardowych monopol na urządzanie loterii pieniężnych przyznaje państwu polskiemu. W związku z tym loteria pieniężna może być organizowana zgodnie z prawem jedynie przez wyznaczoną spółkę Skarbu Państwa, czyli Totalizator Sportowy. Państwowy monopol dotyczy także loterii internetowych, wyjątkiem są jedynie loterie promocyjne. Wynika z tego, że podmioty, które chcą urządzić grę loteryjną, mogą zrealizować loterię promocyjną, fantową lub audioteksową w tradycyjny sposób, a przez internet tylko loterię promocyjną – oczywiście przestrzegając mocno sprecyzowanych w ustawie hazardowej warunków.
Kto może ubiegać się o zezwolenie na organizację loterii?
Loteria promocyjna
Każdy potencjalny organizator loterii przede wszystkim musi otrzymać odpowiednie zezwolenie. W przypadku loterii promocyjnych może się o nie ubiegać osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna, która nie posiada osobowości prawnej. Loteria tego typu, zgodnie ze swoją nazwą, organizowana jest przede wszystkim w celach marketingowych np. przez firmy. Jest ona narzędziem służącym do zwiększenia sprzedaży produktów czy usług oraz promocji marki czy samej firmy, a udział w niej jest bezpłatny.
Loteria fantowa
W tym przypadku o zezwolenie także może wnioskować osoba fizyczna, osoba prawna czy jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej. Jednak jeśli wartość puli wygranych nie będzie przekraczać wartości kwoty bazowej, wystarczy dokonać zgłoszenia organizacji loterii naczelnikowi urzędu celnego (zamiast starać się o specjalne zezwolenie). Z kolei kwota bazowa w danym roku kalendarzowym wynosi tyle, ile przeciętne wynagrodzenie miesięczne w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku. Dane te muszą pochodzić z 2. kwartału ubiegłego roku i sprawdzić je można na stronie internetowej GUS. Jeśli więc spełniony jest powyższy warunek, to aby zorganizować loterię fantową, wystarczy na minimum 30 dni przed planowanym wydarzeniem dokonać zgłoszenia. Natomiast jeżeli loterię na podstawie samego zgłoszenia chce zorganizować organizacja pożytku publicznego, wartość puli wygranych może wynosić do 15-krotności kwoty bazowej. Organizacja o takim statusie nie może jednak przekroczyć w ciągu roku limitu, który wskazuje, że łączna wartość puli wygranych nie może być wyższa niż 30-krotność kwoty bazowej.
Warto od razu zaznaczyć, że loteria fantowa ma dość specyficzny charakter. Zyski uzyskane z organizacji loterii fantowej w całości muszą być wykorzystane na realizację celów społecznie użytecznych (przede wszystkim celów o charakterze dobroczynnym), które uprzednio zostały określone w zezwoleniu oraz regulaminie gry. Organizator takiej loterii musi najpóźniej 30 dni po jej zakończeniu przedstawić sprawozdanie z tejże realizacji.
W przypadku organizacji loterii fantowej osobne wymogi dotyczą osób, które zarządzają podmiotem występującym o zezwolenie na jej organizację i osób, które go reprezentują. Ustawa mówi, że nie mogły one być skazane za umyślne przestępstwo, także przestępstwo skarbowe, w którymkolwiek państwie należącym do UE. W przypadku, gdy zostaną do tego wezwane, muszą one przedłożyć stosowne zaświadczenie, które potwierdza ich nieskazitelność w tym względzie. Jeśli chodzi o loterię fantową (ale też pieniężną) organizator ma bowiem obowiązek odpowiedniego zabezpieczenia losów bądź innych dowodów uczestnictwa w loterii przed możliwością ich sfałszowania. Jeśli losy lub podobne dowody mają zostać zniszczone, organizator musi na minimum 7 dni wcześniej powiadomić o tym na piśmie naczelnika urzędu celno-skarbowego, tak, aby możliwe było przeprowadzenie kontroli.
Loteria audioteksowa
Natomiast loteria audioteksowa może zostać zorganizowana przez znacznie węższe grono podmiotów. Takie prawo mają jedynie spółki akcyjne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, których siedziba znajduje się na terenie Polski. Oczywiście również one muszą najpierw uzyskać stosowne zezwolenie. Analogiczne spółki zagraniczne posiadające siedzibę na terenie kraju należącego do UE lub EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu) także mogą starać się o zezwolenie, dodatkowo muszą jednak ustanowić swojego przedstawiciela na obszar Polski lub utworzyć tu swój oddział.
Loteria – wniosek o udzielenie zezwolenia
Aby loteria fantowa, promocyjna lub audioteksowa mogła zostać zorganizowana zgodnie z prawem, należy złożyć wniosek, który zawiera:
- dane dotyczące podmiotu, który składa wniosek, w tym jego nazwę i status prawny, numer KRS – w przypadku spółek lub numer KRS oddziału – w przypadku spółek zagranicznych,
- dane osobowe reprezentantów i osób zarządzających podmiotem (m.in. imię i nazwisko, obywatelstwo, numer i serię dokumentu tożsamości),
- informację, na jakim obszarze ma być zorganizowana loteria,
- informację, jakie będą ramy czasowe loterii,
- informację o przewidywanej wielkości sprzedaży losów,
- gwarancje, że nagrody zostaną wydane, (w przypadku loterii promocyjnej i audioteksowej muszą to być gwarancje bankowe),
- projekt regulaminu gry,
- odpowiednią dokumentację, która potwierdza legalne pochodzenie wszelkich środków, jakie będą przeznaczone na organizację loterii,
- aktualne zaświadczenia potwierdzające niezaleganie przez wnioskodawcę z zapłatą podatków, należności celnych i składek ZUS.
W przypadku loterii fantowej dodatkowo wymagane są:
- informacja, jaki rodzaj gry ma być zorganizowany,
- precyzyjne zdefiniowanie celu, na jaki przeznaczony zostanie dochód uzyskany dzięki loterii,
- ekspertyza losów lub innych dowodów uczestnictwa w loterii, która potwierdza ich pełne zabezpieczenie przed sfałszowaniem,
- aktualne zaświadczenia poświadczające, że reprezentanci i osoby zarządzające podmiotem, który jest wnioskodawcą, nie zostały skazane za żadne umyślne przestępstwo (w tym skarbowe).
Zezwoleń na organizację loterii fantowej, promocyjnej lub audioteksowej udziela dyrektor izby administracji skarbowej właściwej ze względu na miejsce urządzania oraz prowadzenia gry. Bardziej skomplikowane przypadki opisane są w ustawie (np. gdy loteria ma odbywać się na obszarze, który podlega więcej niż jednemu dyrektorowi izby administracji skarbowej). Z kolei samego zgłoszenia organizacji loterii należy dokonać odpowiednio u naczelnika urzędu celno-skarbowego. Na rozpatrzenie wniosku właściwy organ ma maksymalnie 2 miesiące od momentu złożenia wniosku. Zezwolenie wydawane jest na czas trwania loterii – maksymalnie na 2 lata. Udzielone zezwolenie musi zawierać określone dane, takie jak np. czas urządzania loterii, obszar, na którym będzie organizowana czy termin jej rozpoczęcia. Loteria musi zostać zrealizowana zgodnie z tymi wytycznymi. Do zezwolenia dołączony jest też zatwierdzony przez dyrektora izby administracji skarbowej regulamin gry loteryjnej.
Loteria – regulamin gry
Każda loteria – fantowa, promocyjna czy audioteksowa – może być zorganizowana jednorazowo zgodnie z zasadami zapisanymi w zatwierdzonym regulaminie. Dokument ten musi określać:
- nazwę loterii,
- nazwę organizatora loterii,
- nazwę organu, który wydał zezwolenie,
- obszar, na którym organizowana ma być loteria, a także termin oraz miejsce losowania nagród,
- liczbę wszystkich losów,
- cenę pojedynczego losu,
- sposób, w jaki przeprowadzona zostanie loteria,
- sposób, w jaki zagwarantowana będzie prawidłowość organizacji loterii,
- ramy czasowe loterii, czyli określenie od kiedy do kiedy sprzedawane będą losy,
- sposób oraz termin, w jakim ogłoszone zostaną wyniki loterii,
- informacja, gdzie i kiedy wydane zostaną wygrane,
- tryb oraz terminy dotyczące reklamacji i zgłaszania roszczeń.
W przypadku loterii fantowej należy też określić:
- informację, na jaki cel społecznie użyteczny przeznaczony będzie dochód z loterii,
- rodzaj i liczbę nagród oraz określoną w sposób procentowy wartość nagród w stosunku do ogólnej ceny wszystkich losów. Należy bowiem wiedzieć, że loteria fantowa (tak samo jak pieniężna) ma określoną w ustawie hazardowej minimalną łączną wartość wygranych i wynosi ona 30% ogólnej ceny wszystkich losów.
W przypadku loterii promocyjnej lub audioteksowej należy dodatkowo określić:
- wartość puli nagród,
- zasady prowadzenia loterii.
W przypadku loterii promocyjnej należy natomiast określić także:
- termin, w jakim rozpoczęta oraz zakończona zostanie sprzedaż towarów albo innych dowodów uczestnictwa w loterii.
Uczestnicy loterii powinni mieć możliwość zapoznania się z jej regulaminem, dlatego organizator gry musi zapewnić łatwy dostęp do treści obowiązującego regulaminu.
Loteria – opłaty za udzielenie zezwolenia
W związku z uzyskaniem zezwolenia na urządzenie loterii fantowej podmiot, który ma zamiar ją zorganizować, musi dokonać opłaty, która stanowi równowartość 100% kwoty bazowej. Jeśli loteria ma się odbywać tylko na terenie jednego województwa, opłata za zezwolenie wynosi 50% kwoty bazowej.
Z kolei opłata za zezwolenie na organizację loterii promocyjnej lub audioteksowej to minimum 10% wartości puli nagród, ale jednocześnie opłata ta nie może być niższa niż 50% kwoty bazowej.
Loteria a obowiązki podatkowe
Podatek od gry
Pierwszą kwestią związaną z opodatkowaniem gier hazardowych jest podatek od gry, jednak nie każda loteria jest nim objęta. Jak mówi ustawa hazardowa, przedmiotu opodatkowania tym podatkiem nie stanowią loterie promocyjne, a także te loterie fantowe, których wartość puli wygranych nie jest większa niż kwota bazowa. W przypadku pozostałych loterii podstawą opodatkowania jest:
suma wpływów uzyskanych dzięki sprzedaży losów czy też innych dowodów uczestnictwa w loterii – w przypadku loterii pieniężnej i fantowej,- przychód podmiotu organizującego loterię – w przypadku loterii audioteksowej.
suma wpływów uzyskanych dzięki sprzedaży losów czy też innych dowodów uczestnictwa w loterii – w przypadku loterii pieniężnej i fantowej,Jeśli chodzi o wysokość stawki podatku to wynosi on odpowiednio dla loterii: fantowej – 10%, pieniężnej – 15%, audioteksowej – 25%. Podatnikiem podatku jest organizator loterii.
Podmiot organizujący loterię ma obowiązek prowadzić ewidencje podstaw opodatkowania, a także wyliczania kwot podatku od gier na podstawie ustalonego wzoru. Z tego obowiązku zwolnieni są jedynie organizatorzy loterii promocyjnych. Natomiast w przypadku organizacji loterii fantowej konieczne jest również prowadzenie dokumentacji, która umożliwia rozliczenie jej wyniku finansowego. Organizator ma bowiem obowiązek przedstawić rozliczenie wyniku finansowego loterii w czasie maksymalnie 30 dni od jej zakończenia. Rozliczenie należy przedłożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.
Podatek od wygranej
Odrębną kwestią jest podatek od wygranej, który wynosi 10%. Jednak zgodnie z „Ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych” wygrana pozyskana poprzez udział w loterii pieniężnej, promocyjnej, fantowej lub audioteksowej, jeśli jej jednorazowa wartość wynosi nie więcej niż 2280 zł, jest zwolniona z podatku od wygranej. W przypadku, gdy wygrana przekracza tę kwotę, organizator promocji, który jest płatnikiem podatku, ma obowiązek pobrać jego kwotę z wypłaty w celu odprowadzenie do urzędu skarbowego. Co jednak, jeśli wygrana ma formę nagrody rzeczowej czy innej nagrody niepieniężnej? W takiej sytuacji osoba, która wygrała nagrodę, musi najpierw wpłacić organizatorowi loterii równowartość podatku i dopiero wtedy może otrzymać wygraną nagrodę. Organizator loterii powinien uiścić podatek do 20. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu pobrania podatku. Ponadto musi on do końca stycznia roku, który jest kolejnym po roku pobrania podatku, przesłać do urzędu skarbowego roczne deklaracje.
Podatek dochodowy
Trzeba też pamiętać, że jeśli organizator uzyskuje jakieś przychody z tytułu organizacji loterii, obowiązuje go podatek dochodowy. Od podatku dochodowego wolne są jednak dochody uzyskane w związku z przeprowadzeniem loterii fantowej, pod warunkiem że zostały one wykorzystane do realizacji celów społecznie użytecznych (tych, które były podane w regulaminie gry oraz zezwoleniu).
Nielegalna loteria – kary
Należy mieć świadomość, że urządzanie jakiejkolwiek gry hazardowej bez uprzedniego uzyskania odpowiedniej koncesji czy zezwolenia jest zakazane i podlega karom finansowym. Przepisy te stosowane są także w przypadku gier loteryjnych, dlatego każda loteria zorganizowana niezgodnie z prawem to ryzyko kar dla jej organizatora. Dotyczy to nie tylko sytuacji, gdy loteria prowadzona jest w ogóle bez zezwolenia, ale też kiedy naruszone zostaną warunki wydanego zezwolenia czy zapisy zatwierdzonego regulaminu gry. Karalne jest także prowadzenie loterii na urządzeniu losującym, które nie zostało zarejestrowane. Natomiast uczestnictwo w loterii promocyjnej, fantowej lub audioteksowej zorganizowanej nielegalnie nie jest karane. Zwolnienie to nie dotyczy jednak uczestników nielegalnych loterii pieniężnych.