Marża bukmachera 

Marża bukmachera jest integralnym trybikiem machiny, jaka kręci branżą zakładów wzajemnych. Dzięki tej „prowizji” operatorzy zakładów bukmacherskich mają się całkiem dobrze, niezależnie od pojedynczych wielkich wygranych. To marża i różne zabiegi z nią związane są sekretem sukcesu bukmacherów i jak łatwo się domyślić, nie sprzyja ona samym graczom, dlatego bukmacherzy wolą o niej nie wspominać. Przyjrzymy się więc, co to jest marża bukmachera oraz jak wpływa na wysokość kursów bukmacherskich i tzw. payout. Sprawdzimy też, w jaki sposób obliczyć marżę oraz od jakich czynników zależy jej wysokość. Warto przecież wiedzieć, dla jakich zakładów najczęściej oferowana jest niska marża. 

Co to jest marża bukmachera? 

Marża bukmachera jest tym elementem, który pozwala bukmacherom zarabiać na organizacji zakładów bukmacherskich. Jeśli myślałeś dotąd, że bukmacher zarabia na nietrafionych zakładach poszczególnych graczy, to byłeś w błędzie. Żeby urządzanie zakładów bukmacherskich przynosiło zyski, bukmacherzy muszą nałożyć na nie pewien rodzaj prowizji, czyli opłaty za wnoszenie zakładu. Ta opłata to właśnie marża bukmachera i gracze obstawiający zakłady, mają z nią styczność za każdym razem, gdy stawiają zakład u bukmachera (wyjątkiem może być tylko specyficzna promocja u bukmachera typu marża 0%). 

Schemat działania jest więc taki: bukmacher umożliwia graczom obstawianie zakładów i daje szansę na uzyskanie wygranej, a w zamian za tę usługę pobiera od każdego opłatę. Marża bukmachera jest stałym i podstawowym źródłem przychodów firmy bukmacherskiej, a im więcej zakładów postawią gracze, tym większy przychód bukmachera. Dla typerów z kolei marża jest złem koniecznym, ponieważ ma ona bezpośredni i rzecz jasna negatywny wpływ na wysokość oferowanych kursów. Im marża u bukmachera jest wyższa, tym finalnie mniejsza wygrana trafia do gracza, bo wartość payoutu też ulega zmniejszeniu. Przyjrzyjmy się dokładniej, jak oddziałuje na te czynniki marża bukmachera. 

Jak marża bukmachera wpływa na kursy? 

Teoretycznie kursy bukmacherskie powinny odzwierciedlać prawdopodobieństwo wystąpienia w danym meczu określonego zdarzenia. Jeśli uwzględniamy wszelkie możliwe wyniki, wyliczenia prawdopodobieństwa powinny dać sumę, która daje dokładnie 100%. Przykładowo w meczu piłki nożnej między drużyną X a Y, analitycy mogą oszacować, że szanse dla poszczególnych wyników wynoszą: 42% – wygrana zespołu X, 30% – remis, 28% – wygrana zespołu Y. Odpowiednio kursy powinny wynosić dla tych zdarzeń: 2,38 (wygrana X), 3,33 (remis) i 3,57 (wygrana Y). Jednak w rzeczywistości oferta kursowa bukmacherów będzie zaniżona w stosunku do tych obliczeń – jak bardzo, to zależy od wysokości marży. Dla przykładu bukmacher może wystawić kursy: 2,10 (wygrana X), 3,20 (remis) i 3,40 (wygrana Y), a wtedy prawdopodobieństwo wyliczone z kursów przekroczy 100%. Nieco dalej sprawdzimy, jak obliczyć dokładną wysokość marży, jednak ogólna zasada jest prosta: im większa marża bukmachera, tym niższe kursy i niestety – niższe wygrane. 

Jak marża bukmachera wpływa na payout? 

Marża bukmachera wpływa też negatywnie na wartość payoutu, który wskazuje, ile z zagranych pieniędzy jest faktycznie zaangażowanych do gry i ile przeciętnie wraca do graczy. Payout wyrażany jest w punktach procentowych i obliczamy go, odejmując od 100% wartość narzuconej marży. Wysoki payout jest równoznaczny z wysokimi kursami zakładów. I znów, im wyższa marża, tym niższy payout, czyli stawianie własnych środków jest dla gracza coraz mniej opłacalne. Przykładowo, przy marży na poziomie 10% payout wynosi 90%. Oznacza to, że w sytuacji, gdy rozłożenie stawek jest proporcjonalne, ogół typerów otrzyma zwrot 90% sumy stawek, podczas gdy bukmacher zarobi na swojej usłudze 10% z wniesionych kwot – i to bez względu na to, jaki będzie wynik spotkania. 

To wszystko sprawia, że warto wiedzieć, którzy bukmacherzy mają zazwyczaj najniższą marżę i szukać atrakcyjnych kursów w pierwszej kolejności właśnie u nich. Najpierw jednak trzeba wiedzieć, jak obliczyć marżę bukmacherską. 

Jak obliczyć marżę u bukmachera? 

Sprawdźmy, jak obliczyć marżę u bukmachera, posługując się naszym przykładem. Kursy, jakie wystawił bukmacher dla meczu drużyn X i Y, wynoszą przypomnijmy: 2,10 (wygrana X), 3,20 (remis) i 3,40 (wygrana Y). Jeśli przeliczymy to teraz w drugą stronę, czyli z kursów bukmacherskich wyliczymy prawdopodobieństwo dla poszczególnych zdarzeń, okaże się, że otrzymamy następujące wartości: 47%, 31%i 29%. Po dodaniu tych wartości uzyskamy sumę równą 107% i już wiemy, jaką marżę narzucił na to spotkanie bukmacher. Jej wartość w tym przypadku wynosi 7%, marża bukmachera stanowi bowiem różnicę między sumą prawdopodobieństwa wyliczoną z kursów a wartością 100%. Marża u bukmachera liczona jest zgodnie z poniższym wzorem (tu wersja dla 3 możliwych wyników A, B i C): 

marża bukmachera = {(1/kurs A) x 100 + (1/kurs B) x 100 + (1/kurs C) x 100} – 100 

Korzystając z tego wzoru, kursy bukmacherskie na poszczególne typy podajemy w formacie dziesiętnym, czyli takim, jaki stosują legalni bukmacherzy w Polsce. Trzeba też oczywiście pamiętać, by przy obliczeniach uwzględnić wszystkie możliwe rozstrzygnięcia danego wydarzenia. Dla zakładów 2-drogowych (np. meczu tenisa) wysokość marży wyliczymy, biorąc pod uwagę kursy na wygraną jednej oraz drugiej strony rywalizacji, a dla zakładów 3-drogowych (typu 1X2) konieczne jest uwzględnienie także wyniku remisowego. W przypadku zakładów o jeszcze większej liczbie możliwych wyników (np. zakład o to, kto zdobędzie medal Mistrzostwa Świata w skokach narciarskich), obliczenia mogą by dość długie. Można jednak posłużyć się także gotowym narzędziem służącym do takich obliczeń, czyli znaleźć w internecie specjalny kalkulator marży bukmacherskiej. 

Od czego zależy marża bukmachera? 

Marża bukmachera może przyjmować bardzo różne wartości, zaczynając od poziomu około 2%, a kończąc się na kilkunastu procentach w przypadku mało popularnych rynków zdarzeń. Jej wysokość zależy od wielu czynników, które nie ograniczają się do specyfiki danego bukmachera. Do najważniejszych należy na pewno rodzaj dyscypliny sportowej, ranga ligi (np. pierwsza, druga itd.), prestiż wydarzenia, liczba możliwych wyników zakładu, rodzaj rynku (np. 1X2, handicap, under/over), to czy zakład należy do oferty przedmeczowej czy na żywo oraz czy stawiany jest na kuponie pojedynczym, akumulowanym czy systemowym. Poniżej omawiamy podstawowe zależności związane z wysokością marży. 

Popularność zakładów a marża bukmachera 

Ogólna zasada jest tak, że duża popularność zakładu sprzyja niskiej marży, a więc najbardziej atrakcyjne spotkania, które budzą zainteresowanie wielu graczy, z dużym prawdopodobieństwem obłożone będą niższą marżą. Bukmacher chce bowiem przyciągnąć do swojej oferty jak największą liczbę typerów, gdyż jak już wspominaliśmy, jego zysk wynika z obrotu. Atrakcyjna marża jest tu skutkiem konkurowania ze sobą poszczególnych operatorów zakładów bukmacherskich. U bukmacherów działających w Polsce najniższej marży możemy się spodziewać w przypadku meczów piłki nożnej, najlepszych lig np. angielskiej czy Ligi Mistrzów oraz wydarzeń takich jak np. Mistrzostwa Świata. Z kolei w przypadku bardziej niszowych dyscyplin sportowych, mniej znaczących lig i wydarzeń oraz mało popularnych rynków, można zaryzykować stwierdzenie, że marża będzie z automatu wyższa. 

Liczba wyników a marża bukmachera 

Marża bukmachera zwiększa się wraz ze wzrostem liczby możliwych rozstrzygnięć meczu (czy innego wydarzenia). Przykładowo marża u bukmachera będzie niższa dla zakładu 2-drogowego (np. zakład under/over) niż dla zakładu 3-drogowego (np. zakład na wygraną gospodarzy lub remis lub wygraną gości) stawianego na to samo spotkanie. Łatwo wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje. Skoro bukmacherowi zależy na jak najbardziej proporcjonalnym rozłożeniu zakładów (a w zasadzie ich stawek), łatwiej ten cel uzyska w przypadku zakładów o mniejszej liczbie możliwych wyników, czyli taki zakład jest dla niego mniej ryzykowny.  

Przykładem zakładu o dużej liczbie wyników, któremu towarzyszy wysoka marża bukmachera, jest zakład na zwycięzcę jakiegoś turnieju sportowego czy w przypadku zakładów specjalnych np. na zwycięzcę jakiegoś telewizyjnego show lub wyborów prezydenckich. Jeśli chodzi o specyfikę różnych rodzajów zakładów warto też zauważyć, że niska marża oferowana jest zazwyczaj dla zakładów z handicapem azjatyckim. 

Oferta pre-match / live a marża bukmachera 

W przypadku rodzaju oferty bukmachera niższa marża nakładana jest na zakłady na żywo, co wynika z ich rosnącej popularności. Zakłady live mają to do siebie, że potrafią wzbudzać ogromne emocje, a jeśli porównamy sumy stawek obstawionych na to samo spotkanie z oferty pre-match i live, często okaże się, że to ta druga wygenerowała wielokrotnie większy obrót. Dochodzi do tego kwestia ryzyka i tu zakłady przedmeczowe znów wypadają niekorzystnie, gdyż w ich przypadku jest wiele niewiadomych. Z kolei w zakładach na żywo bukmacher na bieżąco reaguje na wydarzenia na boisku i szybko zmienia ofertę kursową tak, by wyjść na swoje. 

Zakłady pojedyncze i wielozdarzeniowe a marża bukmachera 

Marża bukmachera jest zawsze niższa dla zakładu prostego niż dla zakładu akumulowanego i wynika to ze sposobu liczenia kursu kuponu. O ile całkowity kurs kuponu AKO wynosi tyle, ile iloczyn kursów poszczególnych zakładów na nim zamieszczonych, o tyle marża kuponu AKO stanowi iloczyn nałożonych na te zakłady marż. Dla przykładu załóżmy, że obstawiajmy na 1 kuponie 4 zakłady i że marża dla każdego z nich wynosi np. 5%. Niestety, marża takiego zakładu akumulowanego nie pozostanie na poziomie 5%, lecz wyniesie aż 20%! Jak się okazuje, im więcej zdarzeń na kuponie, tym większa marża bukmachera, a wzrost ten jest naprawdę znaczący. 

Specyfika bukmachera a jego marża 

Trzeba przy tym wszystkim pamiętać, że poszczególni bukmacherzy mają własne strategie dotyczące tego, jaką wysokość będzie miała nakładana przez nich marża. Zakłady bukmacherskie np. na żużel mogą mieć u danego bukmachera niższą marżę niż zakłady na inne sporty o porównywalnej popularności, ponieważ ten operator szczególną uwagę przykłada do przyciągnięcia graczy obstawiających właśnie „czarny sport”. Taki bukmacher zapewne będzie się też wyróżniać bardzo szeroką ofertą zakładów na wyścigi na żużlu, prawdopodobnie będzie też sponsorował jakieś drużyny czy turnieje żużlowe. Dlatego jeśli mamy zamiar obstawiać konkretną dyscyplinę sportową, zdecydowanie warto wcześniej się zorientować, którzy legalni bukmacherzy oferują najlepsze marże dla tego sportu czy ligi. 

Promocje związane z marżą u bukmachera

Bukmacherzy oferują mnóstwo promocji różnego typu – nas interesują tym razem te, które wiążą się z tematem marży. Po pierwsze spotkać można czasem akcje promocyjne, które polegają na oferowaniu zakładów na wybrane, atrakcyjne mecze, na które bukmacher w ogóle nie nałożył marży (marża 0%). Dzięki temu kursy na wydarzenie są dużo wyższe, co ma zwiększyć zainteresowanie graczy obstawieniem zakładów właśnie u tego bukmachera. Oczywiście każda promocja bukmacherska ma być przede wszystkim takim wabikiem na graczy. Niezależnie od tego, czy operator zakładów proponuje grę bez podatku (która w praktyce polega na zwiększeniu wygranych o 14%), freebety, cash-backi czy bonusy od depozytu, jego celem bardzo często jest zwiększenie liczby graczy obstawiających dane wydarzenie. Jednak jeśli jesteśmy przekonani do danego zakładu, nic nie stoi na przeszkodzie, by obstawiając go, wykorzystać promocję 0% marży czy inną i w ten sposób zyskać szansę na większy profit. Warto jednak wcześniej sprawdzić warunki promocji, szczególnie kwestie obrotu bonusem. 

Inaczej przedstawia się jednak kwestia promocji dotyczących zakładów wielozdarzeniowych, które zwiększają wygrane. Najczęściej polegają ona na tym, że im więcej zakładów gracz doda do swojego kuponu, tym jego wygrana będzie większa (np. 3 zakłady to wygrana większa o 5%, 4 zakłady – o 10%, 5 zakładów – o 15% itd.). Pamiętajmy jednak, że zakłady wielokrotne mają znacznie większą marżę niż zakłady pojedyncze, a więc sama promocja oznacza dokładnie tyle, że bukmacher zwiększa wygrane poprzez obniżenie horrendalnej marży zakładu AKO. Zupełnie odrębną kwestią jest już fakt, że trafienie zakładu akumulowanego jest dość mało prawdopodobne, a szanse na to maleją wraz z liczbą zakładów dodanych do kuponu. Wracając jednak do samej promocji, w świetle tych wyjaśnień okazuje się ona znacznie mniej atrakcyjna niż to sugerują hasła typu „wygrane większe nawet o 50%!”. 

Marża bukmachera – podsumowanie 

Marża u bukmachera jest codziennością graczy, jednak jak najbardziej można i wręcz powinno się szukać takich ofert, dla których marża ta jest najniższa. Stawiając zakłady o niskiej marży, zwiększamy nasz payout i w przypadku wygranej zyskujemy więcej. Natomiast niezależnie od wyniku obstawionego zakładu, po prostu płacimy mniej za samą usługę bukmacherowi i wybieramy tego operatora, który ma najbardziej konkurencyjną ofertę. 

Każdorazowe obliczanie marży u bukmachera byłoby oczywiście uciążliwe i nie ma tak naprawdę większego sensu. Na co dzień wystarczy po prostu porównywać oferty kursowe, wybierając najbardziej atrakcyjne propozycje. Warto jednak orientować się, u którego bukmachera marża jest zazwyczaj najniższa i mieć świadomość, jakiego rodzaju cechy zakładów sprzyjają niskiej marży. Czasem może się nawet okazać, że ten sam wynik obstawimy u tego samego bukmachera po znacznie korzystniejszym kursie, wybierając odpowiednią opcję. Przykładowo, jeśli mamy zamiar typować bezbramkowy wynik meczu, zapewne niższa marża bukmachera będzie dla zakładu under/over 0,5 gola, a wyższa dla zakładu typu dokładny wynik. Znajomość takich niuansów przekłada się na namacalną zyskowność stawianych zakładów.